Shoppen, slapen of toch gewoon blijven bidden in de kerk? Kerkenvisie kijkt naar toekomst religieus erfgoed in Gemert-Bakel

GEMERT-BAKEL – De dorpskerk als multifunctionele accommodatie (Bakel, De Rips, Elsendorp), hotel (De Mortel), supermarkt (Milheeze) of Godshuis met regiofunctie (Gemert, Handel). Zo zou de toekomst van lokaal religieus erfgoed er volgens de Kerkenvisie Gemert-Bakel uit kunnen zien. 

Van de redactie

Omdat het kerkbezoek terugloopt, komt steeds meer religieuze gebouwen leeg te staan. Kerken hebben van oudsher een centrale functie in een gemeenschap, omdat ze mensen samenbrengen. Er wordt al eeuwenlang gedoopt, gevierd, getrouwd en gerouwd. Naast historische en emotionele waarde zijn ze vaak beeldbepalend voor een dorp en onlosmakelijk verbonden met de lokale identiteit. Blijven deze gebouwen in gebruik, dan is de kans op behoud groter. 

In opdracht van burgemeester en wethouders is daarom in kaart gebracht of kerken hun huidige functie kunnen behouden of dat er naar een nieuwe bestemming moet worden gezocht. 

Onderzoeksbureau Hylkema Erfgoed heeft samen met gemeente, kerkeigenaar en andere betrokkenen de Kerkenvisie Gemert-Bakel opgesteld. Gemert-Bakel is voor Hylkema bekend terrein, omdat zij ook betrokken is bij het Masterplan voor kasteel Gemert.

Alle tien de kerkgebouwen binnen dus gemeentegrenzen, dus ook de Gerardus Majella in Gemert en de gebouwen van de protestantse kerk (Vossenheuvel) en Jehovah’s Getuigen (Gemert), zijn in de visie opgenomen. 

Uit de inventarisatie blijkt dat twee kerken in hun voortbestaan bedreigd zijn en dat vier kerken waarschijnlijk in de toekomst aan de eredienst onttrokken worden. Van de zeven katholieke kerken zullen er waarschijnlijk maar maximaal drie open blijven, waarvan een twijfelgeval is omdat het kerkbezoek sterk afneemt en de gemiddelde leeftijd van de vrijwilligers hoog is. 

Hylkema adviseert de gemeente om met belanghebbenden een duurzaam toekomstperspectief op te stellen voor vrijkomende kerken en deze in de omgevingsvisie op te nemen, aan te sluiten op de visie voor gemeentelijk vastgoed en om onderzoek te doen naar een passende (beschermde) status voor de drie naoorlogse katholieke kerken in De Rips, Elsendorp en Gemert. 

Ook wordt aangeraden om een herbestemmingssubsidie aan te vragen voor de kerken in De Rips, Elsendorp en Milheeze, aangezien deze hun religieuze functie verliezen. 

Daarnaast wordt gewezen op het belang van goede onderlinge communicatie tussen gemeente, de verschillende kerkgeledingen en de kerkvrijwilligers. Mensen die lid of vrijwilliger zijn binnen een parochie kunnen via een nieuwsbrief op de hoogte worden gehouden. Plaatselijke media kan worden ingezet om betrokken inwoners te informeren. 

Religieus erfgoed zou bovendien meegenomen moeten worden in de gemeentelijke visie recreatie en toerisme. Kerken als die in Gemert en Handel zijn niet alleen blikvangers, maar zouden eveneens plek kunnen bieden aan (slechtweer)voorzieningen gericht op toerisme. 

De Kerkenvisie wordt door het college ter vaststelling aan de politiek aangeboden en staat voor 6 juli aanstaande op de raadsagenda.